Mayıs ayının ilk haftası olan Bilişim haftasında;  insanın yaşamını değiştiren, geliştiren ve sonuç olarak çok fazla etkisi altına alan teknolojinin bilinçli ve faydalı kullanımı üzerinde durmak amaçlanmaktadır. Özellikle çocuklar ve gençler başta olmak üzere tüm toplumu bilişim teknolojilerinin güvenli ve bilinçli kullanımına teşvik etmek bu konuda bilgilendirmek ve farkındalık eğitimleri planlamak öncelikler arasında yer almaktadır. Bu hafta içinde gerçekleştirilmesi planlanan tüm etkinlikler aslında “Davranışsal Bağımlılıklarla Mücadele Eylem Planı Farkındalık Çalışmaları” nın da önemli bir parçasını da oluşturmaktadır.

Bir nesne veya davranışa aşırı düşkünlük olarak tanımlanan bağımlılık kavramı genellikle sigara, alkol, uyuşturucu gibi maddelerin kullanımı ile ilişkili olarak değerlendirilmektedir. Ancak son yıllarda kumar, egzersiz, yeme, uyuma gibi bazı davranışların da bağımlılık yaptığı savunulmaktadır. Benzer durum bilgisayar, internet, çevrimiçi oyun, tablet, mobil telefon gibi teknolojik cihazlar ve uygulamalar için de geçerlidir. Bu teknolojilerin aşırı kullanımları kişilerde teknoloji bağımlılığına yol açabilmektedir.

Türkiye İstatistik Kurumu 2016 yılı verilerine göre Türkiye nüfusunun %61’i internet kullanmakta ve internet kullanım amaçları arasında sosyal medya ilk sırada yer almaktadır. Ayrıca Türkiye’de hanelerin %96’sında cep telefonu bulunmaktadır.

Ergenlik döneminde görülen risk alma ve heyecan arama davranışları, ergenin bağımlılıklara yatkınlığını arttırmaktadır. İnternet ve sosyal medya gibi teknolojilerin kullanımı ergenler arasında yetişkinlerden daha yaygındır. Ergenlik dönemi internet bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı, dijital oyun bağımlılığı ve akıllı telefon bağımlılığı gibi teknolojik bağımlılıklar açısından kritik bir dönem olarak değerlendirilmektedir. Dünyada yapılan çalışmalarda ergenlik dönemindeki teknoloji bağımlılığının %4,2 ile %21 arasında, ülkemizde yapılan araştırmalarda ise %2,33 ile %14 arasında değiştiği bildirilmektedir.

Ergenlik kimlik ve kişilik gelişimi açısından önemli bir dönemdir. Ergenler bir grubun üyesi olma ihtiyacı, yalnızlaşma riski, depresif eğilimlerin artması vb. gibi durumlar göz önüne alındığında teknoloji bağımlılığı açısından risk altında olabilirler.

Teknoloji bağımlılığı; internetin ve teknolojik cihazların kullanımı ile ilgili olarak “aşırı kullanım, kullanma isteğini doyuramama, aşırı kullanımdan dolayı aktivitelerin ihmal edilmesi, aşırı kullanımın sosyal ilişkilere zarar vermesi, negatif duygu ve yaşam stresinden bir kaçış aracı olarak kullanma, kullanımı azaltma ve durdurmada problemler yaşama, kullanımın mümkün olmadığı durumlarda gergin ve sinirli olma ve kullanım süresi ve miktarına ilişkin yalan söyleme durumu” şeklinde tanımlanmaktadır.

Teknoloji hayatımızı kolaylaştıran dijital bir güç olmasına karşın; teknoloji bağımlılığı söz konusu olduğunda teknoloji hayatı zorlaştıran bir unsura dönüşmektedir. Telefon, bilgisayar, akıllı cihazlar, oyun konsolları gibi dijital aygıtlar hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline geldi. Bu cihazlar özellikle internet ile birleştiğinde çoğu insan için saatlerce kullanmak normal bir alışkanlık gibi görülmeye başladı. Ve bu anormal eylemi normal algılama süreci, birçok insanın teknoloji bağımlısı olduğunun farkında bile olmadan hayatını sürdürmesine neden olmaktadır.

Yalnızca birkaç dakika diyerek saatler harcamak; çevresindekilere ekran karşısında geçirdiği  zaman hakkında yalan söylemek; uzun süre bilgisayar kullanmaktan dolayı fiziksel sorunlardan şikâyet etmek, insanlarla internet üzerinden konuşmayı yüz yüze konuşmaya tercih etmek; internete girmek için yemek öğünlerinden, derslerden ya da randevulardan ödün vermek; bilgisayardan uzak kalındığında gergin ve boşluktaymış gibi hissetmek;  gece geç saatlere kadar bilgisayar başında kalmak teknoloji bağımlılığının önemli belirtilerindendir.
Teknoloji bağımlılığında; gözlerde yanma, boyun kaslarında ağrı ve sertleşme, beden duruşunda bozukluk, ellerde uyuşukluk ve halsizlik gibi fiziksel sorunlar; akademik başarıda düşüş, kişisel, aile ve okul sorunları, zamanı idare etmede başarısızlık, uyku bozuklukları, yemek yememe, aktivitelerde azalma ve internet arkadaşları dışında izolasyon gibi sosyal sorunlar yaşanabilir.

Çocukları arkadaşları ile doğal yollardan görüşmeleri için yönlendirmek, akran grupları içerisinde sosyalleşmelerini sağlamak; çocukları yetenek ve ilgi alanlarına uygun spor dallarına yönlendirmek; çocukların arkadaşlık ilişkilerini desteklemek, onları bir araya getirecek aktiviteler planlamak; çocukların bilgisayar kullanımını kontrol etmek ve sanal ortamdaki arkadaşlarını tanımak ve bilgisayarlarda güvenli internet uygulamalarının olmasına özen göstermek ebeveynlerin yapabilecekleri önemli durumlar olup;  akıllı telefon/tablet vs. gibi aletleri çocukları teselli etmek, susturmak için asla kullanmamak, çocukların kontrolsüz ve uzun süre internet kullanmasına izin vermemek yapmamaları gereken önemli davranışlardır.