Halk Sağının Tarihçesi
Halk sağlığı kavramı milattan önce Hipokratın kitaplarında yer almış, hastalıklar ve çevre faktörleri arasında sebep ilişkileri kurulmuş, endemik ve epidemik hastalıkların anlaşılmasında temel teoriler sunulmuştur. Ülkemizdeki tarihsel sürecine bakıldığında; 1960 yılında Sağlık Bakanlığı Müsteşarlığı' na atanan Prof. Dr. Dr. Nusret FİŞEK tarafından hazırlanan ve 1961 yılında kabul edilen 224 sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesine Dair Kanun Koruyucu sağlık adına önemli bir adım olmuştur. Bu yasa ile bütün ülkede halkın sağlık seviyesini yükseltmek amaçlanmış ve bu amaçla halk sağlığı (koruyucu hekimlik) hizmetlerinin geliştirilmesine öncelik verilmiştir. Tedavi hekimliği hizmetleri ise koruyucu hekimlik çalışmalarını tamamlayan bir unsur olarak ele alınmıştır.
Halk Sağlığı Felsefesi
Halk sağlığı anlayışında temel ilke; bireyin içinde yaşadığı fiziksel, biyolojik ve sosyal çevre ile birlikte ele alınmasıdır. Halk sağlığı için sağlığa yaklaşım, bireye bakış açısından değil topluma bakış açısındandır. Halk sağlığında tek tek bireyleri hastalandıklarında tedavi etmektense hastalanmadan önce bireylerin sağlığı ile ilgilenmek ve onların sağlıklarını korumak esastır.Halk sağlığı multi-disipliner bir alandır.
Halk Sağlığının alt uygulama alanlarında; Kadın sağlığı, Anne ve Çocuk sağlığı, Bağışıklama, Bulaşıcı hastalıklar, Kronik hastalıkların kontrolü, Beslenme, Yaşlı sağlığı, Aile planlaması ve eğitimi, Epidemiyoloji, Sağlık Eğitimi, Sağlığın Korunması ve geliştirilmesi, Sağlık Yönetimi ve Çevre sağlığı konularını içerir.
Halk Sağlığı’ nın Temel İlkeleri
-
Sağlık bir insan hakkıdır. Herkes, ihtiyacı olduğunda ve ihtiyacı olduğu kadar sağlık hizmeti alma hakkına sahiptir.
-
Koruma tedaviden üstündür. Sağlık hizmetlerinin birinci amacı ve sağlık personelinin temel sorumluluğu, kişilerin sağlıklı yaşamaya devam etmelerini sağlamak ve hasta olmamaları için çalışmaktır. Bireylerin sağlığının korunması ile hem tedavi masrafları azaltılabilir. Hem de sağlıklı toplumdan söz edilebilir.
-
Kişi çevresi ile bir bütündür. Kişiler, fiziksel, biyolojik ve sosyal çevrelerinden etkilenirler ve bu çevreden ayrı olarak ele alınamazlar. Kişileri hastalıklardan korurken ve hastaları tedavi ederken bu faktörlerin de göz önünde bulundurulması gerekir. Çevredeki olumsuz faktörler düzeltilmeden hastalıkların kontrol edilmeleri mümkün değildir.
-
Sağlık hizmetleri kişilerin en yakınlarına kadar götürülmelidir.
-
Kişinin hastalığı, aynı zamanda ailenin sorunudur. Aile bireylerinden birisinin hastalığı, ailenin düzenini, huzurunu, ekonomik ve sosyal durumunu olumsuz etkiler. O nedenle, yalnızca hasta olan ile ilgilenmek yetmez, o kişiyi tedavi ederken ailenin bütününü ele almak gerekir.
-
Kişinin hastalığı aynı zamanda toplumun sorunudur. Kişilerin hastalıkları toplumun diğer bireylerine yayılıp salgınlara yol açabilir; Hasta kişiler işgücünde azalmaya ve sağlık harcamalarında artışa neden olarak toplumun genelini etkileyebilir; Toplumdaki herkes bilinçli olarak üzerine düşeni yapmazsa hastalıklar kontrol altına alınamaz ve yok edilemezler.
-
Sağlık hizmeti bir ekip işidir. Hiçbir meslek üyesi (hekim dahil) sağlık hizmetlerini tek başına veremez.
-
Sağlık hizmetleri çok sektörlüdür. Sağlık hizmetleri yalnızca “sağlık sektörü” (Sağlık Bakanlığı) tarafından verilemeyecek kadar geniş boyutludur. Sağlık hizmetlerinin sunulmasında sağlık, eğitim, tarım, iç işleri, diyanet işleri, yerel yönetimler gibi bir çok sektörün halk sağlığının geliştirilmesinde rolleri ve sorumlulukları vardır.
-
Herkes kendi sağlığından sorumludur. Özellikle hastalıklardan korunmada asıl yapılacak işler, kişilerin kendilerinin alacakları önlemlerdir. Bireyler kendi sağlığından sorumludurlar
-
Yaşam, doğum öncesinden ölüme kadar bir bütündür. Bebeklik ve çocukluk döneminde hatta Uterus içi yaşamdan başlayarak, karşılaşılan bazı faktörler ve hastalıklar, yaşamın daha sonraki dönemlerinde sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilirler.
-
Sağlık Evrenseldir. Ulusların sağlık sorunları farklı olabilir. Ancak sağlık, dünya üzerinde yaşayan herkesi ilgilendiren ortak bir konudur, o nedenle ülkeler arası işbirliği kaçınılmazdır.
Halk Sağlığı Haftasında önemli sloganlar;
Sağlıklı kalmak için hareket et.
Atılan her adım sağlığa giden önemli bir yoldur.
Sağlıksız diyetlerden kaçın, sağlıklı beslenme programlarını yaşam tarzına dönüştür.
Sigara, alkol ve madde kullanımı sağlığın düşmanıdır.
Düzenli ve yeterli uyku sağlık için gereklidir.
Stresle baş edebilme becerisinin geliştirilmesi sağlık için önemlidir.
Sağlıklı, kaliteli ve uzun bir yaşam dileğiyle…..
