Kanser, dünyada ve ülkemizde sebebi bilinen ölümler arasında kalp ve damar hastalıklarından sonra ikinci sırada yer alan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Aynı zamanda yüksek tedavi maliyetleri nedeniyle ülkelerin ekonomisinde ve iş gücünde çok ağır kayıplara neden olmaktadır. Oysa erken teşhis edildiğinde tedavinin mümkün olduğu ve yaşam kalitesinin artırılabildiği kanser türleri olduğu düşünülürse korunmanın önemi daha da artmaktadır.
Teknolojinin ve tıbbın ilerlemesi ile elde edilen sonuçların daha etkin kullanılması ve halkı bilgilendirme/bilinçlendirme/farkındalık kazandırma çalışmalarına yoğunluk verilmesi amacıyla düzenlenen “
1- 7 Nisan Kanser Haftası” etkinlikleri, kanser mücadelesinde oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Ancak bilgilendirme, bilinçlendirme ve farkındalık oluşturma çalışmalarının yılın bir haftası ile sınırlı tutulmayıp yıl boyunca sürdürülmesinin akılda tutulması kanser mücadelesinde önemli kazanımlar sağlayacaktır.
Kanser hastalığının yükü dünya çapında her geçen gün artış göstermektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2018 yılı verilerine göre söz konusu yılda küresel bazda 18.1 milyon yeni kanser vakası saptanmışken, hastalığa bağlı 9.6 milyon ölüm gerçekleşmiştir. Dünya genelinde her 5 erkekten birinde ve her altı kadından birinde hayatları boyunca kanser gelişmesi beklenirken her 8 erkekten birinin, her 11 kadından birinin ise kanser sebebiyle yaşamını kaybedeceği ön görülmektedir.
%90 çevresel, %10 oranında ise genetik faktörlere bağlı olarak gelişmekte olan kanserlerin, çevresel faktörler arasında yer alan; tütün kullanımı, alkol tüketimi, fazla kilolu ve/veya obez olma ve enfeksiyonlara maruziyetin engellenmesi yolu ile günümüzde %30-%50 oranında önlenebileceği bilinmektedir.
Özellikle ortaya çıkışının önlenebildiği, taramalarla ölümün engellenebildiği ve erken teşhis edildiğinde tedavinin yaşam kalitesine çok şey katabildiği kanser türleri göz önüne alınırsa korunmanın önemi daha da artmaktadır.
Kanser; vücudun bir organ veya dokusunda beliren bazı anormal hücrelerin kontrolsüz ve düzensiz bir şekilde çoğalması sonucu ortaya çıkan kötü tabiatlı bir hastalıktır. Çoğalan bu hücreler (kanser hücreleri) bir araya gelir ve tümör olarak isimlendirilen bir kitle oluştururlar.
Sigara tüm dünyada kanserin en önemli önlenebilir nedenidir.
Günümüze kadar yapılan birçok çalışma ile tütün kullanımının insan sağlığı üzerindeki zararlı etkileri güçlü epidemiyolojik verilere dayalı olarak ortaya konulmuştur. Tütün kullanımı dünya çapında önlenebilir ölümlerin en önde gelen nedenidir. Bugüne kadar yapılmış sayısız bilimsel araştırma sonucu göstermektedir ki tütün kullananların yarısı tütünle ilişkili bir hastalık yüzünden kaybedilmektedir.
Tütün kullanımı ile ilişkili ölüm oranlarının çoğu, Aterosklerotik Kalp Hastalığı (ASKH), Kanser ve Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığına (KOAH) bağlıdır. Tütün kullanımı, akciğer dışındaki pek çok organda kanser de dahil olmak üzere diğer birçok akut ve kronik hastalık riskini artırır.
Tütün Kullanımı ile İlişkili Kanserler; Tütün kullanımının bütün kanser türleri ile ilişkisi ortaya konulmuştur. Ölüme en sık yol açan 8 hastalıktan 6 tanesi için tütün kullanımı risk faktörü oluşturmaktadır. İskemik kalp hastalıkları, serebrovasküler hastalıklar (SVO), alt solunum yolu enfeksiyonları, kronik akciğer hastalıkları, tüberküloz ve tüm akciğer kanserleri sigaraya bağlı ölümlere sebep olmaktadır. Tütün kullanımının zararlarına ilişkin sayısız bilimsel veriye, kontrolü ve bağımlılığının önlenmesi için sürdürülen tüm çabalara rağmen tütün kullanımı, ülkemizde ve dünyada en önemli önlenebilir ölüm nedeni ve halk sağlığı sorunlarından biri olmaya devam etmektedir.
Bu nedenle özellikle kanser haftası her türlü kanser konusunda farkındalık oluşturmak ve sigara alışkanlığı olanların bırakma karar ve motivasyonları açısından bilgilendirme ve eğitimler önemli olacaktır.
